باستان شناسی
هدف و ماهیت:
رشته باستان شناسی در ایران زیر مجموعه رشته علوم انسانی به حساب میآید. البته از چند سال پیش دانشکده های هنر نیز اقدام به راه اندازی رشته باستان شناسی در مقطع کاردانی کردند.
برخی رشته باستانشناسی را با رشته تاریخ یکی میدانند یا اینکه این رشته را کاملا مشابه رشته تاریخ به حساب میآورند اما در این باره باید تاکید کنم که این دو رشته اگرچه مشابهت هایی باهم دارند اما یکی به حساب آوردن این دو اشتباه است.
رشته تاریخ با توجه با آثار موجود به بحث میپردازد امارشته باستان شناسی با توجه به حدسیات به کاوش میپردازد. باستان شناسان با توجه به یافته هایی که در کاوشها به دست میآید میباید فرهنگ نحوه زندگی و حتی روابط اجتماعی گذشتگان را تدوین کنند.
باستانشناس فردی است که در محلهای باستانی کاوش میکند، یافته ها را مورد مطالعه قرار میدهد و پس از تعیین ارزش مادی و معنوی و تخمین قدمت آثار، آنها در بازار عتیقه فروشها به فروش میرساند.
توانایی علمی: داشتن اطلاعاتی مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و کشورهای همسایه و همچنین تسلط به زبان انگلیسی برای دانشجویان این رشته ضروری به نظر میرسد.
علاقمندیها: باستان شناس باید علاقمند به کار در طبیعت باشد. یعنی اگر جوانی عاشق کاوش و جستجو و کشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته نباشد، نمی تواند در این رشته موفق گردد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
رشته باستان شناسی در ایران تا مقطع دکترا تحصیل میشود. این رشته هم در مقطع کارشناسی ارشد و هم در مقطع دکترای تخصصی در ایران تدریس میشود.
آینده شغلی و بازار کار:
کشور ایران با وجود جاذبههای فرهنگی بسیار سالانه تنها چندهزار نفر جهانگرد را جذب خود میکند. ایران بهشت باستان شناسی است اما در بازار جهانی توریست، حضوری کمرنگ داریم.
به نظر میرسد با توجه به گسترش روند جذب توریست و جهانگرد در ایران و پرداختن بیشتر به این موضوع از جانب سازمانهای مربوطه در طی سالهای آینده شاهد شکوفایی این صنعت باشیم و فارغ التحصیلان بیشتری در نقاط مختلف و کاوشهای گوناگون مشغول به خدمت شوند ولی در مقطع فعلی همان مشکلات گفته شده از قبیل بیکاری و هم سنخ نبودن ماهیت کار با تواناییهای فارغ التحصیلان همچنان به چشم میخورد.
زیر شاخه ها و کاربرد:
در رشته باستان شناسی دانشجویان بیش از ۱۳۰ واحد درسی را در زمینههای پیش از تاریخ(دوره های پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی)، دوره تاریخی و دوره اسلامی میخوانند.هم چنین دانشجویان یک فصل نیز که معمولا یکی دو ترم آخر دانشجویان میباشد، در محله ای حفاری که دانشگاه در نظر میگیرد حضور یابند و مهارت هایی در این زمینه بیاموزند.
طی چندسال گذشته به طور متوسط در هر سال ۹۵ نفر در رشته باستان شناسی پذیرفته شدهاند.
داشتن اطلاعات مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیای ایرا و کشور های همسایه و همچنین تسلط به زبان انگلیس برای دانشجویان این رشته ضروری به نظر میرسد.